TADEUSZ PRUSZKOWSKI

Prace p. Pruszkowskiego, wykonane po paroletniej przerwie, bardziej są opanowane, spokojniejsze, realność staranniej obserwowana.

Portret Prezydentówny Wojciechowskiej z r. 1926 upozowaniem, ujęciem, przypomina wenecjan, twarz starannie modelowana, kostium i akcesoria znaczone śmiało i zwięźle.

Portret Stefana Jaracza skomponowany jest pomysłowo, namalowany pewnie i lekko. Dziewczyna z cytrą wykonana z wyrafinowaniem kolorystycznym i fakturowym. Barwy energicznie charakteryzowanego Portretu mecenasa Lentza mają lśnienie, intensywność. Oczy i twarz niedokończonego, przedśmiertnego Portretu Żeromskiego — wielką wyrazistość.

Pruszkowski zawsze dużo rysował. W przedwojennych rysunkach wzorował się na Beardsleyu i na starych drzeworytach. Z pobytu na froncie przywiózł kolekcję portrecików swoich dowódców i kolegów, rysowanych ołówkiem delikatnie, ściśle, po ingresowsku. Później wypracował własną swoją technikę, kombinację węgla, kredy, barwników w proszku: osiąga duże natężenie czerni, miękki, rozwiewny modelunek.

W współczesnej sztuce polskiej stoi Pruszkowski dosyć odosobniony. Najsilniejszy i najtrwalszy wpływ wywarło na niego malarstwo Konrada Krzyżanowskiego w dalszym rozwoju wyraźnie się oddalił od tego swojego naprzód nauczyciela, później przyjaciela. Tupet malarski, rozmach pierwszych prac Pruszkowski wyrafinował, koloryt swój rozjaśnił, fakturę wzbogacił podpatrywaniem muzealnych arcydzieł.

Tradycjonalista w technice, jest bliższy natury, bezpośredniejszy w ujęciach, niż koledzy jego z »Rytmu«. Kubistyczne, futurystyczne, surrealistyczne tendencje formistów były mu zawsze najzupełniej obce, tym bardziej abstrakcjonizm Bloku i Praesensu Nic go nie łączy z malarzami »Pro Arte« i Zachęty. Nie podlega tak wpływom impresjonizmu i postimpresjonizmu jak krakowska »Sztuka« i Jednoróg.

Ulubionymi malarzami Pruszkowskiego są: Hals, Van Delft, Van der Meer, Rembrandt i inni niezrównani holenderscy technicy XVII wieku. W realizacjach swoich mało ich przypomina, bliższy jest raczej niektórym późnym włoskim barokowym, niektórym angielskim portrecistom końca XVIII i początku XIX wieku.

Obrazy i portrety Pruszkowskiego są żywe, sugestywne, potrafi być tkliwym, subtelnym, patetycznym. Nade wszystko jest jednak malarzem. Jak smakosz winem, lubuje się intensywną barwą, emaliowym lśnieniem farby olejnej. Jak narciarza skok, myśliwego celny strzał, raduje go nieomylnie położony sztrych, plama, laserunek. Majster i wirtuoz — oto najistotniejsza charakterystyka Tadeusza Pruszkowskiego.

SZCZĘSNY RUTKOWSKI

Szczęsny Rutkowski 1887 – 1940) – malarz, krytyk artystyczny, publicysta.

początek

strony: [1 Pruszkowski portrety] [2 Pruszkowski portrety] [3 Pruszkowski portrety] [4 Pruszkowski portrety] [5 Pruszkowski portrety] [6 Pruszkowski portrety] [7 Pruszkowski portrety]